Móng bè là gì? Có mấy loại móng bè?
Móng bè (hay còn gọi là móng bản hoặc móng nền) là loại móng nông, có dạng một bản bê tông cốt thép lớn được trải rộng dưới toàn bộ diện tích công trình. Mục đích của móng bè là phân tán đều tải trọng công trình lên nền đất, hạn chế hiện tượng lún không đều - đặc biệt phù hợp với khu vực có nền đất yếu hoặc công trình có tải trọng lớn.
Móng bè được chia thành 3 loại chính dựa theo cách thiết kế và khả năng phân phối tải trọng:
-
Móng bè cứng: Là loại móng được thiết kế với chiều dày bản lớn, có khả năng chịu lực tốt mà không cần thêm hệ dầm sườn. Móng bè cứng thường áp dụng cho các công trình có quy mô nhỏ hoặc tải trọng không quá lớn.
-
Móng bè mềm: Móng bè mềm được gia cố thêm bằng hệ thống dầm sườn (dầm móng) để tăng khả năng chịu lực. Loại móng này có bản móng mỏng hơn móng bè cứng nhưng lại hiệu quả hơn trong việc phân bố tải trọng lên nền đất.
-
Móng bè kết hợp cọc (móng bè trên nền cọc): Là sự kết hợp giữa bản móng và hệ thống cọc bên dưới để tăng cường khả năng chịu tải. Móng bè trên nền cọc được áp dụng trong các công trình lớn, xây dựng trên nền đất yếu, đảm bảo độ ổn định và an toàn cho toàn bộ công trình.
Cấu tạo của móng bè
Một hệ móng bè hoàn chỉnh bao gồm nhiều lớp kết cấu phối hợp với nhau nhằm đảm bảo khả năng chịu lực, độ bền và sự ổn định lâu dài cho công trình. Tùy theo yêu cầu thiết kế và tính chất nền đất, cấu tạo móng bè có thể thay đổi đôi chút, nhưng về cơ bản sẽ bao gồm các lớp sau:
Bản móng bê tông cốt thép
Đây là thành phần chính, thường được thiết kế theo dạng bản phẳng hoặc có thêm hệ dầm (trong móng bè mềm). Bản móng chịu toàn bộ tải trọng từ cột và tường truyền xuống, sau đó phân tán đều lực ra nền đất. Tùy vào quy mô công trình, chiều dày bản móng có thể dao động từ 20cm đến hơn 1m, với cốt thép được bố trí 2 lớp hoặc nhiều lớp để tăng khả năng chịu lực.
Lớp bê tông lót
Lớp bê tông lót được đổ đầu tiên, ngay trên nền đất đã được xử lý và san phẳng. Lớp này thường có chiều dày khoảng 100mm, sử dụng bê tông mác thấp (M100–M150).
Tuy không phải là lớp chịu tải chính, nhưng bê tông lót đóng vai trò quan trọng trong việc làm phẳng bề mặt nền, tạo lớp đệm ổn định để đặt cốt thép, đồng thời ngăn hiện tượng mất nước xi măng trong lớp bê tông chính khi thi công. Ngoài ra, lớp bê tông lót còn giúp bảo vệ lớp thép khỏi tiếp xúc trực tiếp với đất, giảm nguy cơ ăn mòn.
Thép chịu lực
Hệ thống cốt thép được thiết kế và bố trí theo cả hai phương (ngang và dọc), tạo thành mạng lưới chắc chắn giúp tăng cường khả năng chịu uốn, chịu nén và chịu kéo cho bản móng. Tùy theo yêu cầu tính toán của kỹ sư kết cấu, thép có thể được bố trí thành 2 lớp (trên và dưới) hoặc nhiều lớp, đảm bảo truyền tải trọng đồng đều và chống nứt trong quá trình sử dụng.
Lớp chống thấm
Với các công trình có tầng hầm hoặc khu vực có mực nước ngầm cao, việc xử lý chống thấm là vô cùng quan trọng. Lớp chống thấm thường gồm màng chống thấm chuyên dụng (PVC, HDPE…) được đặt bên dưới hoặc bao phủ xung quanh bản móng, nhằm ngăn chặn nước thẩm thấu gây hư hại kết cấu.
Hệ thống dầm móng (nếu có)
Trong các phương án móng bè mềm hoặc móng chịu tải trọng lớn, hệ thống dầm móng được bổ sung để gia cố thêm khả năng chịu lực. Dầm thường có tiết diện lớn, được bố trí đan xen giữa các cột hoặc tại các vị trí chịu lực chính, có tác dụng phân phối đều tải trọng và giảm ứng suất tập trung.
Nhờ hệ thống dầm này, bản móng được liên kết chặt chẽ hơn, chống lại hiện tượng nứt vỡ hoặc lún cục bộ tại các điểm chịu tải trọng lớn.
Khi nào nên lựa chọn móng bè?
Việc lựa chọn móng phù hợp đóng vai trò quyết định đến độ bền và khả năng chịu lực của công trình. Trong số các loại móng nông hiện nay, móng bè là phương án được ưu tiên trong những điều kiện địa chất và kết cấu đặc thù. Dưới đây là các trường hợp điển hình nên sử dụng móng bè trong xây dựng:
Nền đất yếu, dễ lún
Móng bè là giải pháp lý tưởng khi công trình được xây dựng trên nền đất yếu, có khả năng chịu tải kém như đất bùn, đất cát pha hoặc đất sét mềm.
Thay vì tập trung tải trọng lên các điểm như móng đơn hay móng băng, móng bè phân tán đều lực lên toàn bộ diện tích móng, giúp giảm áp lực lên nền đất và hạn chế tình trạng lún cục bộ. Điều này giúp công trình giữ được sự ổn định lâu dài và tránh nguy cơ hư hỏng kết cấu do lún không đều.
Tải trọng công trình lớn, phân bố đều
Với những công trình có tải trọng lớn như nhà cao tầng, khu phức hợp thương mại, trung tâm logistics hoặc nhà máy công nghiệp, móng bè có khả năng chịu lực tốt và phân bố tải trọng đồng đều xuống nền đất.
Nhờ vào cấu tạo bản bê tông cốt thép dày và hệ thống thép chịu lực vững chắc, móng bè giúp giảm thiểu biến dạng nền và đảm bảo sự an toàn cho toàn bộ công trình trong suốt quá trình sử dụng. Sự đồng đều trong truyền tải lực cũng giúp hạn chế nứt vỡ hoặc lệch tâm trong hệ kết cấu phía trên.
Kết cấu công trình yêu cầu mặt bằng móng rộng
Một số công trình có thiết kế đặc biệt hoặc yêu cầu diện tích móng trải rộng như biệt thự sân vườn, công trình có tầng hầm hoặc các công trình công cộng như trường học, bệnh viện... rất phù hợp để sử dụng móng bè.
Việc sử dụng loại móng này không chỉ đảm bảo độ ổn định cho mặt bằng lớn mà còn thuận tiện cho việc bố trí kết cấu phía trên như hệ tường, cột và dầm. Ngoài ra, móng bè còn hỗ trợ tốt trong việc chống thấm cho các công trình ngầm, bảo vệ kết cấu khỏi ảnh hưởng của nước ngầm hoặc độ ẩm cao.
Ứng dụng trong thực tế
Nhờ cấu tạo vững chắc và khả năng phân phối tải trọng đồng đều, móng bè được sử dụng rộng rãi trong nhiều loại công trình, đặc biệt là những công trình có yêu cầu cao về độ ổn định và an toàn nền móng:
-
Nhà dân dụng: Móng bè được sử dụng phổ biến cho các công trình nhà cấp 4, nhà tầng, đặc biệt trong khu vực nền đất yếu hoặc cần xây trên diện tích lớn.
-
Công trình có tầng hầm: Với khả năng chịu lực cao và chống thấm hiệu quả, móng bè giúp đảm bảo an toàn cho công trình có tầng hầm, đồng thời ngăn nước thấm từ dưới đất vào kết cấu móng.
-
Nhà xây dựng trên nền đất yếu: Móng bè là lựa chọn lý tưởng trong trường hợp nền đất có độ ổn định kém, dễ lún lệch, vì nó giúp phân bổ đều tải trọng lên toàn bộ diện tích mặt bằng móng.
-
Công trình công nghiệp, trường học, bệnh viện: Những công trình này thường có tải trọng lớn, yêu cầu mặt bằng rộng và độ ổn định cao, vì vậy móng bè là giải pháp kỹ thuật tối ưu để đảm bảo chất lượng lâu dài.
Có thể nói, móng bè là giải pháp nền móng an toàn, hiệu quả và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều loại công trình xây dựng hiện đại. Bên cạnh việc thi công nền móng đúng kỹ thuật, đừng quên hoàn thiện không gian sống của bạn với các thiết bị vệ sinh và thiết bị nội thất bếp chất lượng cao từ S.Home.
Bài viết cùng chủ đề:
